Orijinal Bir Soru Bir Çözüm-2

Merhabalar,

Bu soruları video çözümlerini "Necdet Çelik ile Kimya" youtube kanalımda bulabilirsiniz.

Sorularda webde desteklenmeyen bazı semboller ve formüller bulunabileceğinden metin yerine resim olarak eklenmiştir.

Faydalı olması dileğiyle, başarılar dilerim.

Orijinal Bir Soru Bir Çözüm-2 videosu

Okulda Kullanılan Kimyasal Malzemeler

Defter, kâğıt, kalem, silgi, tahta kalemi, mürekkep, tebeşir, yapıştırıcı gibi malzemeler okulda en çok kullandığımız kırtasiye malzemeleridir.

Tebeşir

Tebeşir, çoğunluğu  kalsiyum karbonat olmak üzere az miktarda kil ve kum tozu içerir.

Tebeşirde kullanılan kalsiyum karbonat doğal kireç taşından değil özel deniz dibi çökellerinden elde edilir.

Kâğıt

Kâğıt, MÖ 2. yüzyılda Çinliler tarafından bulunduktan itibaren üretildiği bilinen ve üzerine yazı yazmakta kullanılan bir malzemedir. Günümüzde kullanılan kâğıtlar selülozdan üretilmektedir.

Ağaç gövdesinden kâğıt üretimi için selüloz molekülleri arasındaki bağlar kimyasal maddelerle koparılarak hamur elde edilir. Elde edilen kâğıt hamuru, ağartma işlemleri tamamlandıktan sonra preslenir ve kâğıt üretilmiş olur.

Kâğıdın yüzey özelliklerini, sağlamlığını ve dayanım süresini geliştirmek için çeşitli katkılar kullanılmaktadır.

Ağaç gövdesindeki selüloz liflerinin birbirinden ayrılmasında Na2CO3, NaOH, Na2SO3 gibi maddeler, selüloz liflerini beyazlatmak amacıyla Çin kireci (Al2Si2O5(OH)4) ve benzeri maddeler kullanılır. Ne kadar iyi arıtma yapılırsa yapılsın bu maddelerin pek çoğu kâğıdın yapısında kalır.

Zamanla kâğıtlar kimyasal değişime uğradıklarından eski kâğıtlar sağlığa zararlı bozunma ürünleri oluşturabilir. Ayrıca kâğıtta mikroorganizmaların üremesi, sağlık açısından sorunlar çıkarır. Bu mikroorganizmaların sporları ve salgıladıkları toksinler, solunum yollarında ve sinir sisteminde rahatsızlıklara sebep olabilir.

Kurşun Kalem

Kurşun kalem, karbon elementinin allotroplarından biri olan grafit ile kilin karıştırılıp ince çubuk haline getirilmesiyle yapılır.

Kalemlerin üzerindeki "H" harfi kil oranını yani sertliğini, "B" ise kalemin yazdığında siyahlığını ifade eder.

Grafitte karbon atomu düzlemler halinde bulunur. Düzlemler arasında zayıf bağlar vardır. Kalemle yazıldığında düzlemlerin bir kısmı kalemden koparak kâğıda yapışır. Bu yapışma fiziksel bir olaydır. Kağıtla kalem lekeleri arasında kimyasal bir olay olmadığından silgilerle silindiğinde bu lekeler kağıttan koparılabilir.

 

Tükenmez Kalem

Az akışkan mürekkeplerin silindirik bir kap içerisinde, ucunda çelik bir bilyeyle mürekkebin kâğıdın yüzeyine aktarılmasını sağlayan aletlerdir.

Tükenmez kalemler kâğıda kimyasal bağlarla bağlandığından silgi ile kalem lekeleri silinemez.

Silgi

Sentetik ya da doğal kauçuktan yapılır. Kurşun kalem izlerini silmek için kullanılır.

Silgiler, apolar karakterli polimerlerdir. Silgiler, kâğıdı kalem lekesine bağlayan kuvvetlerden daha güçlü bağlarla kalem lekesini bağlar. Bu bağ London kuvvetleridir.

 

Mürekkep

Mürekkep, bir çözücü içerisinde renklendirici maddenin çözünmesinden meydana gelir.

Renklendirici madde, çözücü sıvıda çözünüyorsa "boya", çözünmeyip mikrometre boyutlu tanecikler halinde dağılmışsa "pigment" denir.

Yüzyıllardan beri kullanılan bir tür mürekkep, FeSO4 tuzu (zaç) ile meşe palamutundan elde edilen tannik asidin birlikte suda çözülmesiyle  ve kemikten elde edilen bir tür tutkal (hayvan tutkalı) katılmasıyla elde edilir.

Beyaz tahta mürekkeplerinde kolay kuruması için katılan benzen, ksilen gibi çözücüler kanserojenik olduğundan buharlarından uzak durulmalıdır.

Matbaa Mürekkebi

Bu mürekkeplere boya ve pigmentlerin yanı sıra yayılma kolaylaştırıcı yağlar; emülsiyonları kararlı kılan yüzey aktif maddeler katılır.

Katkılarından dolayı matbaa mürekkepleri sağlık problemlerine yol açabilir, özellikle çözücü buharlar kanserojeniktir.

 

Yapıştırıcılar

Nişasta ve proteinden elde edilen doğal yapıştırıcılar kâğıt yapıştırmada kullanılır.

Sentetik yapıştırıcılar: polivinil asetat, poliester, akrilik, sentetik kauçuk gibi bir veya birkaç polimerin etil asetat, aseton, tolüen, metil etil keton gibi sıvılarda çözülmesiyle elde edilir. Yapıştırıcının sürüldüğü yüzeyde çözücü buharlaşırken polimer, yapışacak yüzeyle temas eder ve aradaki van der Waals kuvvetleri, polimeri yüzeye bağlar.

Sentetik yapıştırıcıların çözücü ve polimerleri zararlı olduğundan kullanırken koklamamaya dikkat edilmelidir.